pl
Od 28 kwietnia 2023 roku w Polsce obowiązuje nowa ustawa o świadectwach charakterystyki energetycznej budynków. Zgodnie z nią konieczne jest wyrobienie specjalnej dokumentacji, która nie była wcześniej potrzebna. Kto jest uprawniony do wystawiania świadectwa energetycznego budynków i kiedy jest ono niezbędne?
Świadectwo energetyczne budynku to dokument, który zbiera wszystkie najważniejsze informacje o zapotrzebowaniu obiektu na energię. Mowa tu przede wszystkim o zasobach zużywanych przez system ogrzewania i wentylacji, klimatyzacji, oświetlenia czy przygotowania ciepłej wody. W świadectwie znajdują się też informacje o źródłach pochodzenia energii i emisji dwutlenku węgla przez nieruchomość.
Świadectwo ma na celu określić ocenę energetyczną budynku. W ten sposób można łatwiej wyliczyć przybliżone koszty użytkowania poszczególnych nieruchomości. Informacje te pozwalają na opracowanie programów, które mają za zadanie walczyć z dużą emisją CO2. Przygotowanie świadectwa może okazać się korzystne również dla właściciela nieruchomości.
Świadectwo energetyczne wiąże się z dodatkowym kosztem dla właściciela nieruchomości, jednak jest ono wymagane przez obowiązujące prawo. Brak tego dokumentu wiąże się z wysokimi karami finansowymi.
Świadectwo energetyczne może zwiększać wartość nieruchomości. Daje również pełen obraz zużycia energii w danym gospodarstwie domowym, dlatego może skłonić do refleksji na temat stosowanych praktyk i wydajności używanych instalacji. Po przeprowadzeniu kontroli warto zapoznać się z całym dokumentem i sprawdzić, jakie kroki mogą pozwolić na zmniejszenie ilości wykorzystywanego prądu.
Świadectwo energetyczne budynku musi być dołączone do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub pozwolenia na jego użytkowanie, a także w sytuacji, gdy właściciel chce sprzedać lub wynająć nieruchomość. Kiedyś obowiązek ten dotyczył wyłącznie niektórych obiektów wybudowanych po 2009 roku. Obecnie wyrobienie dokumentacji określających zapotrzebowanie budynku na energię jest wymagane bez względu na rok jego oddania do użytku.
W przypadku dopiero powstających budynków wyrobienie świadectwa to zadanie dewelopera. Jeśli obiekt już istnieje, a planowana jest jego sprzedaż, wynajem lub modernizacja, obowiązek zdobycia odpowiedniej dokumentacji spoczywa na właścicielu nieruchomości.
Co więcej, nowe przepisy nakładają na właścicieli nieruchomości obowiązek informowania o świadectwie energetycznym już w ogłoszeniu najmu lub sprzedaży obiektu. Zasada ta występuje jedynie w sytuacji, gdy cały obiekt lub jego część ma już wyrobioną stosowną dokumentację. Za brak uwzględnienia tej informacji w ogłoszeniu na właściciela nieruchomości może zostać nałożona kara grzywny.
Istnieją sytuacje, w których nie ma konieczności wyrabiania świadectwa charakterystyki energetycznej. To budynki podlegające ochronie na podstawie przepisów o zabytkach, a także miejscach kultu i działalności religijnej czy obiektach przemysłowych i gospodarczych niewyposażonych w instalacje zużywające energię (z wyłączeniem instalacji oświetlenia wbudowanego). Wyjątki stanowią także nieruchomości użytkowane nie dłużej niż przez 4 miesiące w roku, budynki wolnostojące o powierzchni poniżej 50 m2 czy gospodarstwa rolne o zapotrzebowaniu na energię pierwotną wynoszącym nie więcej niż 50 kWh/m2 na rok.
Zgodnie z prawem wyrobienie świadectwa nie jest wymagane także w przypadku już istniejących budynków, które są wykorzystywane na własny użytek i nie zamierza się ich sprzedawać lub wynajmować. Z tego powodu większość właścicieli nieruchomości nie musi niezwłocznie przygotowywać wspomnianej dokumentacji. Będzie ona potrzebna dopiero wtedy, gdy obiekt zostanie przekazany innej osobie.
Świadectwo energetyczne budynków musi zostać przekazane najemcy lub nabywcy w trakcie wynajmu bądź sprzedaży nieruchomości. To obowiązek, którego wypełnienie musi zostać potwierdzone specjalną dokumentacją. Dotyczy on zarówno najmu krótko-, jak i długoterminowego. Obowiązek ten sprawia, że formalności związane z wynajmem stają się nieco bardziej skomplikowane.
Zgodnie z obowiązującym prawem świadectwo energetyczne dotyczy również budynków publicznych i usługowych, z wyłączeniem wymienionych wyżej wyjątków. Przepisy te obejmują zarówno lokale usługowe, jak i urzędy czy budynki przemysłowe, bez względu na ich powierzchnię i przeznaczenie. W przypadku takich nieruchomości zasady wydawania świadectwa są takie same jak przy obiektach mieszkalnych.
Deweloperzy przekazujący nieruchomość nabywcom, muszą dołączyć do dokumentacji ważne świadectwo energetyczne. Jest ono również obowiązkowym elementem każdego zawiadomienia o zakończonej budowie domu – jeśli został on ukończony po 28 kwietnia 2023 roku, czyli po wprowadzeniu w życie omawianej ustawy. Świadectwo jest wówczas wymagane nawet w sytuacji, gdy obiekt będzie wykorzystywany jedynie na własny użytek, ale powstał już po wprowadzeniu nowych przepisów.
Świadectwo energetyczne budynków może zostać wydane jedynie przez wyznaczony do tego organ. Kto tworzy taki dokument? To osoba wpisana do wykazu ludzi uprawnionych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Wykaz pracowników dysponujących odpowiednimi pozwoleniami w tym zakresie można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii.
Świadectwa energetyczne najczęściej przygotowują osoby z wyższym wykształceniem w konkretnych kierunkach. Są to m.in.:
Obecnie do rejestru specjalistów uprawnionych do wydawania świadectw jest wpisanych ponad 20 000 osób. Oznacza to, że dostęp do podmiotów dysponujących odpowiednimi pozwoleniami jest dość duży, zwłaszcza w większych miastach. Listę osób uprawnionych z łatwością można znaleźć na rządowych stronach. Przed umówieniem wizyty ze specjalistą warto zweryfikować jego kwalifikacje we wspomnianym rejestrze.
Nowe przepisy wprowadziły również centralny rejestr charakterystyki energetycznej. Zbiera on wszystkie podstawowe dane zawarte w świadectwach. W rejestrze można znaleźć również raporty sporządzane podczas kontroli systemów ogrzewania lub klimatyzacji. W tej bazie danych są gromadzone także informacje o ewentualnych karach za nieważne świadectwa lub wystawienie dokumentów przez nieuprawnione do tego podmioty. W rejestrze pojawiają się też wpisy o odmowie przekazania świadectwa nabywcy lub najemcy, które obciążają właściciela nieruchomości.
Rejestr charakterystyki energetycznej ma na celu zebrać informacje o faktycznym stanie budownictwa publicznego i prywatnego na terenie całego kraju. Na ich podstawie możliwe będzie opracowanie projektu długoterminowej renowacji obiektów i dostosowania ich do aktualnie obowiązujących standardów. W rejestrze są gromadzone dane zarówno o nieruchomościach mieszkalnych, jak i niemieszkalnych, bez względu na ich przeznaczenie.
Świadectwo energetyczne może przyjmować formę elektroniczną lub papierową. Musi być przekazane zgodnie z zasadami wynikającymi z obowiązujących przepisów. Co więcej, nie jest to dokument bezterminowy. Wydanie świadectwa w nieodpowiedniej formie lub przez osobę do tego nieuprawnioną wiąże się z nałożeniem grzywny na właściciela nieruchomości.
Świadectwo energetyczne budynku może zostać przekazane w trakcie podpisywania aktu notarialnego. Nabywca nie może zrzec się przyjęcia takiego dokumentu. Co więcej, jeśli sprzedawca nie wyrobi świadectwa w konkretnym terminie lub nie przekaże go nabywcy, wpis na ten temat jest umieszczany w specjalnym rejestrze. Na poprzedniego właściciela nieruchomości jest natomiast nakładana grzywna, która może wynieść nawet kilka tysięcy złotych.
Świadectwo energetyczne budynków jest ważne przez 10 lat od momentu jego wystawienia. Czas ten skraca się jednak w sytuacji, gdy w wyniku przeprowadzonych robót budowlano-instalacyjnych uległa zmianie charakterystyka energetyczna budynku, np. w obiekcie dokonano termomodernizacji. Najczęściej chodzi tu o zmianę systemu ogrzewania czy wymianę okien. W Polsce regularnie wchodzą w życie nowe przepisy określające konieczność wyposażenia budynku w kotły coraz wyższych klas, dlatego w wielu przypadkach już po kilku latach konieczne będzie wyrobienie nowego świadectwa energetycznego.
Koszt przygotowania dokumentu wynosi od 500 do 1000 zł. Cena różni się m.in. w zależności od lokalizacji obiektu. Najdrożej jest zwykle w większych miastach, choć nie jest to reguła. Na koszt wydania świadectwa energetycznego wpływają takie czynniki jak:
Wspomniane sumy mogą wydawać się wysokie, jednak warto pamiętać, że brak ważnego świadectwa energetycznego niesie za sobą ryzyko nałożenia dużych kar finansowych na właściciela nieruchomości. Ich maksymalna wartość może wynieść nawet kilka tysięcy złotych. Informacje o świadectwach znajdują się w ogólnokrajowym rejestrze, dlatego w przypadku braku przekazania dokumentu nabywcy nałożenie kary jest nieuniknione. Co więcej, ważne świadectwo może również zwiększyć wartość nieruchomości.
