pl
Oświetlenie jest ważnym elementem wyposażenia każdego obiektu produkcyjnego, usługowego czy handlowego. Ze względu na potrzeby zdrowotne ludzkiego organizmu niezbędne jest też zapewnienie dostępu do światła naturalnego przez jak najdłuższą część dnia. Stworzenie takich warunków w hali magazynowej czy przemysłowej nie jest proste z uwagi na jej kubaturę i dostęp do instalacji elektrycznej. Na szczęście z pomocą przychodzą różne nowoczesne technologie.
Oświetlenie miejsca pracy jest uwzględnione w przepisach BHP. Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednie warunki na stanowiskach pracy, co obejmuje również wyposażenie tych stanowisk we właściwie dobrane punkty świetlne. Co więcej, światło musi też mieć odpowiednią barwę i moc w pomieszczeniach wspólnych oraz w ogólnej przestrzeni. Parametry nie mogą być przypadkowe, ale zgodne z wytycznymi, jakie zawiera Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz krajowych normach dotyczących oświetlenia elektrycznego w pomieszczeniach pracy (PN-EN 12665:2008 i PN-EN 12464-1:2004).
Projektując oświetlenie stanowisk pracy, normy zalecają uwzględnianie następujących kryteriów:
Uwzględnienie powyższych czynników jest niezbędne w celu stworzenia optymalnych warunków świetlnych na stanowisku pracy. Są one niezbędne dlatego, że człowiek odbiera zmysłem wzroku aż 90% informacji. Stworzenie właściwego otoczenia sprawia, że widzenie jest pełne, ze zdolnością rozróżniania szczegółów, sprawnego spostrzegania, przy jednoczesnym minimalnym zmęczeniu i przykrych doznaniach. Aby zapewnić takie warunki, trzeba zadbać o równomierny rozkład natężenia oświetlenia w przestrzeni.
Czynnikiem, który należy również wziąć pod uwagę projektując oświetlenie, są względy ekonomiczne. Wydatki na energię elektryczną stanowią ostatnio coraz bardziej istotną część budżetu przedsiębiorstw. Wybór oszczędnych źródeł światła pozwoli zoptymalizować te koszty. Optymalnym rozwiązaniem jest więc połączenie oświetlenia dziennego z energooszczędnym oświetleniem LED.
Dostęp światła dziennego do hali zapewnią okna oraz świetliki. Ich montaż wymaga jednak starannego planowania z uwagi na kwestie techniczne oraz funkcje samego obiektu. Duże okna ścienne ograniczają na przykład możliwość ustawiania regałów przy ścianach. Natomiast umieszczenie świetlików na dużych płaskich dachach wiąże się z odpowiednim projektem uwzględniającym obciążeniem śniegiem. Ponadto okna są słabym ogniwem w systemie ocieplania obiektu. Dlatego już na etapie projektu hali warto dokonać kalkulacji opłacalności obu rozwiązań i wybrać optymalne dla swojej firmy.
Wśród nowoczesnych rozwiązań, z jakich można skorzystać podczas doświetlania pomieszczeń produkcyjnych czy magazynowych w halach, najlepszym są lampy w technologii LED. Ich główną zaletą jest energooszczędność, gdyż przeciętna dioda świeci znacznie dłużej niż tradycyjna żarówka. W efekcie, chociaż za tę pierwszą trzeba zapłacić znacznie więcej, w eksploatacji okazuje się wielokrotnie tańsza. Oszczędności w obiektach przemysłowych mogą sięgać nawet 80%.
Do innych zalet oświetlenia LED można zaliczyć:
Przepisy wskazują wyraźnie, jakie oświetlenie musi zapewnić pracodawca w konkretnych strefach zakładu pracy. Nie są to dane przypadkowe, lecz wynikające ze szczegółowych wyliczeń i badań dotyczących sprawności ludzkiego oka i reakcji na zdarzenia w określonych warunkach. Przykładowo w magazynie wyróżnia się aż 11 stref, dla których określono wartość minimalnego natężenia światła. Obowiązujące normy to:
Magazyny i hale produkcyjne często mają też wydzielone stanowiska biurowe i komputerowe. W takich miejscach również obowiązują konkretne normy dotyczące natężenia światła. W boksie biurowym, w którym pracownicy wykonują kopiowanie, segregowanie i podobne czynności, powinno ono wynosić 300 lx. Na stanowisku komputerowym przeznaczonym do czytania i pisania czy przetwarzania danych, niezbędna jest wartość 500 lx. Przy montażu jest to 200 do 750 lx. Obróbka mechaniczna i szlifowanie wymagają 500 lx, a malowanie 750 lx. Natomiast aż 1000 lx potrzebują specjaliści od mechaniki precyzyjnej, szablonów i wzorników.
